Afgelopen weekend was ik aanwezig bij een Workshop op het INEA event; Gezien, Gehoord, Geadopteerd. Dit vanuit mijn rol als Mentaal Ondersteuner. Ik had daarom goed overzicht over het verloop. Een veilige plek waar een hoop geadopteerden soms wel eens voor het eerst in hun leven hun verhaal kunnen doen, en erkenning ophalen van wat je is overkomen in het leven.

Het gaat niet over de schuldige zoeken, al lijkt dat expliciet wel zo. En misschien is dat ergens ook wel zo. Maar het ophalen van erkenning gaat over iets diepers, jezelf bevrijden en emotioneel bewapenen voor de toekomst.

Een herkenbaar thema

De workshop werd gehost door La Vida de podcast, de animo was groot. Het thema lijkt zowel bij adoptieouders als geadopteerden zeer herkenbaar te zijn. Al snel komen de schrijnende voorbeelden naar boven, vanuit privacy kan ik ze even niet specifiek benoemen. Maar denk aan: scheldpartijen en etnische profileren bij winkels, scholen en andere plekken.

Ook adoptieouders komen met tal van voorbeelden waarbij ze verhaal gingen halen omdat hun adoptiekinderen met de meeste vreselijke verhalen (ervaringen) thuiskwamen. Ook binnen adoptiegezinnen zelf zijn er bewuste en onbewuste verhalen van discriminatie.

Bruine boon

Ook ik persoonlijk heb last gehad van discriminatie, vooral in mijn jongere jaren als klein kind. Ik kwam wel eens thuis met het verhaal dat ik voor bruine boon werd uitgemaakt. Geen leuke ervaring wanneer je jong bent. Als volwassene zie je daar de ernst misschien niet zo van in, maar als kind kan het je diep raken. Buikpijn kun je ervan krijgen. Niet gezien worden en uitgesloten/afgewezen, voelen iets wat sowieso vaak een groot thema is onder de geadopteerden.

Adoptie heeft de afgelopen jaren kinderen uit bijna alle continenten van de wereld opgehaald. Van Azië, Afrika, Zuid-Amerika, Europa tot aan Noord- Amerika. De uiterlijke verschillen met de ‘Nederlander’ waren vaak direct zichtbaar.

Leg eens uit?

In de pubertijd verdween het naar de achtergrond in mijn privé leven. Ik kon wat beter voor mezelf opkomen. Al bleek het eens in de zoveel tijd op te poppen. En ik begon in de gaten te krijgen dat mijn typische Holllandse achternaam ‘de Boer’ vaak vragen opriep. Hoe vaak mij is gevraagd, leg eens uit? Of die blik van; uitleg graag. Alsof ik het verschuldigd was. Dit vond ik altijd onprettig. Afhankelijk van de ernst liet ik het vaak gaan. Het gekke is dat ik hier op latere leeftijd pas écht bewust van werd. Ik had het kennelijk verdrongen. Nu ik daarop terug kijk, had ik graag met terugwerkende kracht nog wel wat confrontaties willen aangaan in plaats van de vermijding.

"Ze bedoelde het vast niet zo"

Wat doe je als adoptieouder?

Hoe kan je daar nou mee omgaan wanneer je als adoptieouder zelf die ervaring niet hebt gehad in het leven. En je je eigenlijk niet volledig kan verplaatsen. Er kwamen verschillende verhalen/perspectieven voorbij. Zoals gezegd; adoptieouders die verhaal gingen halen en die het dus niet konden accepteren. Tot aan de geadopteerde die vaak de zalvende woorden te horen kreeg: “ze bedoelde het vast niet zo”. Eigenlijk miskenning van het leed en onrecht. En vooral; “maak je er niet te druk om”. Terwijl het gevoel écht anders voelde, het voelde wel degelijk emotioneel pijnlijk.

Als geadopteerde kon je de ‘pech’ hebben dat je ergens in een afgelegen dorpje neerstreek. Je was dan de enige of een van de weinige niet autochtoon. Vele werden daardoor vatbaar voor discriminatie bleek uit de voorbeelden.

Ikzelf belande in Utrecht in 1988, de randstad dus. Ik had wat dat betreft geluk aan mijn zijde. Vanaf de middelbare school was mijn klas al redelijk gevuld met kinderen met verschillende culturele achtergronden. Alleen de eerste jaren kan ik me goed herinneren; dat ik me erg alleen voelde. Zie foto. Het bewustzijn dat niet iedereen wit hoeft te zijn was onder leeftijdgenoten genormaliseerd, later ook op de basisschool en middelbare school. Wat overigens niet wegneemt dat het er wel degelijk nog steeds was.

Maar wat maakt Discriminatie & Racisme zo extra zwaar
voor veel geadopteerden?

Als geadopteerde heb je afstand moeten nemen van je moeder & geboorteland. Vaak op hele vroege leeftijd. Soms is dit gepaard gegaan met fysiek of emotioneel geweld, dit kenmerk zich als vroegkinderlijk trauma. Vervolgens kan de periode in het adoptiegezin veilig of onveilig zijn geweest. Maar vooral die eerste periode kenmerkt zich vanuit het kind-perspectief in enorme onveiligheid.

Misschien is het als volwassene niet meer zo te ervaren omdat het al zo lang geleden is. En je niet direct heldere herinneringen aan deze periode kan hebben. Dit neemt niet weg dat het sporen heeft achter gelaten. Hechtingsproblemen zijn vaak één van de sporen. Jouw ervaring met veiligheid heeft een enorme deuk opgelopen. Vervolgens ben je vaak onbewust of bewust in een overlevingsstand beland. En deze stand staat nog steeds in je volwassen leven aan.

Deze overlevingsstand kenmerkt zich dat je anders met relaties omgaat, je heel voorzichtig bent om mensen echt toe te laten (emotioneel & fysiek). En wat heel belangrijk is; dat in de periode van onveiligheid er diep over jouw grenzen is heen gegaan als kind. Als kind wil je niet weg van mama, maar helaas moet je het ondergaan. Een diepe inprent van verwaarlozing van grenzen zit daarmee in jouw systeem. Je hebt namelijk niet gezond je eigen grens kunnen bewaken, ontwikkelen en daarnaar kunnen handelen. Dus wat heeft Racisme & discriminatie hiermee te maken?

Grenzen, racisme & discriminatie

Wanneer je te maken krijgt met discriminatie wordt er vaak onverwachts diep over emotionele grenzen heen gegaan. Je wordt afgewezen of veroordeeld op wie je bent. En daar wordt het enorm lastig: de begrenzing. Het kan zomaar dat je lichaam dit ervaart (trigger) als onveilig. En dan nemen instant jouw overlevingsmechanismes het over. Je bevriest en durft niks terug te zeggen, je laat het over je heen komen. Je dissocieert zodat je het niet hoeft te voelen en maakt de situatie heel rationeel.
Je kunt er misschien zelf mee lachen met de hoop dat de situatie zo snel mogelijk eindigt. Of je gaat direct op de vuist en gaat disproportioneel iemand te lijf. Je kunt de situatie ontvluchten en er niet meer terugkomen.

Geen gezonde grens & trouw aan jezelf

Bovenstaande reacties hebben gemeen dat je niet op een gezonde manier je grens aangeeft. Met Gezond bedoel ik; zonder geweld maar wel duidelijk de grenst trekt in het contact.
Het helemaal niet reageren of juist in de overdrive schieten zijn reacties die je in de problemen kunnen brengen.

Je wilt een manier vinden die jou dient en het terug legt bij de ander. Waardoor je dus recht doet aan jezelf. Trouw aan jezelf blijven in het moment. En de ander het uit zijn hoofd laten halen, om nog een keer die grens over te gaan. Dus het gaat over begrenzing. Dat wat ooit vroeger is beschadigd. En precies dat is de extra laag binnen adoptie die discriminatie zo lastig maakt. Het voor jezelf opkomen, de confrontatie aan gaan in plaats van vermijding. En wanneer je het aangaat ook met de juiste impact. Dus het herstellen van je grenzen is zó belangrijk om voor jou als geadopteerde beter met discriminatie om te kunnen gaan. Want het gebeurd vandaag de dag helaas nog steeds. Op een manier ligt het altijd op de loer.

Herstellen van grenzen

Het herstellen van grenzen is een kwetsbaar proces, maar mogelijk. Ook wel het innerlijk kind helen! Voor iedereen is dit heel persoonlijk. Want soms ben je niet eens in staat om een grens te voelen omdat het contact met je lichaam niet gemaakt kan worden, dan zal eerst dit hersteld moet worden. Voor andere is het opzoek gaan naar een proportionele reactie.
Geef dit nooit op. Vind een plek waar je dit kan onderzoeken op een veilige manier. Adoptie coaching kan hiermee enorm helpen. Je kan dan oefenen om nieuwe ervaringen op te doen en vertrouwen te herstellen. Zodat je je langzaam kan ontdoen uit de overlevingsstand. Je triggers gaat herkennen en je steeds beter in staat bent anders te reageren. Niet langer het slachtoffer te zijn maar zelf leiding te nemen.

Verder was het een zeer waardevolle bijeenkomst, waarbij deelnemers hopelijk weer stappen hebben kunnen zetten naar erkenning! Ondanks de pijnlijke ervaringen was er respect en is iedereen zich ervan bewust dat we hier met z’n allen uit moeten zien te komen.

Voel je vooral niet aangesproken als geadopteerde wanneer je je niet herkent in de voorbeelden. Ook deze verhalen zijn er vast.

Mocht jij hier wel ervaring mee hebben gehad. Ik zie je & en ik hoor je! Neem gerust contact met mij op.

Warme groet,

Jorge

Foto: Een foto uit de eerste klas van de basisschool. De foto heeft verder niks te maken met Rasisme of Discriminatie. Het geeft alleen het beeld aan hoe het contrast kan zijn. Soms zegt een foto meer dan duizend woorden.